ถ้าคิดว่าคำถามนี้ยากไปลองเปลี่ยนคำถามใหม่…หากถามว่า

การกำหนดให้คนไทยเคารพธงชาติทุก ๘ โมงเช้า และ ๖ โมงเย็น เกิดขึ้นในยุคไหนระหว่าง “ยุคก่อนประชาธิปไตย” กับ “ยุคประชาธิปไตย”?

คิดว่าคนไทยยุคนี้จะตอบคำถามนี้ถูกกี่คน อันที่จริงก็แอบปวดใจที่วัยรุ่นยุคนี้ที่รักประชาธิปไตยที่ไม่ใส่ใจ ไม่เข้าใจความหมาย หรือเกลียดการเคารพธงชาติ เพราะที่มาของการเข้าแถวเคารพธงชาตินี้เกิดขึ้นในยุคประชาธิปไตย และเกิดขึ้นโดยสมาชิกคณะราษฎร

ย้อนกลับไปเมื่อปี พุทธศักราช ๒๔๗๘ ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบอบประชาธิปไตยได้ ๓ ปี พระยาพหลพลพยุหเสนา สมาชิกคณะราษฎรและนายกรัฐมนตรีคนที่สองของไทย ได้ออกประกาศที่ชื่อว่า ระเบียบการชักธงชาติสยาม โดยกำหนดการชักธงขึ้นเสาในเวลา ๘.๐๐ น. และชักธงลงในเวลา ๑๘.๐๐ น. ทั้งยังกำหนดให้มีการเคารพธงของทหาร ข้าราชการ พลเรือน และนักเรียน เป็นครั้งแรก ดังนั้นธรรมเนียมการเคารพธงชาติจึงเกิดขึ้นใหม่ในยุคประชาธิปไตยไม่ได้เก่าแก่ล้าหลังก่อนยุคประชาธิปไตยอย่างที่ใครหลาย ๆ คนคิด

อย่างไรก็ตามแม้จะมีการกำหนดธรรมเนียมการเคารพธงชาติขึ้นแล้ว ปรากฏว่าการเคารพธงชาติยังไม่เป็นที่นิยม ทำบ้างไม่ทำบ้าง กระทั่ง จอมพล ป. พิบูลสงคราม หนึ่งในคณะผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครองหรือคณะราษฎรเข้ามาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ได้ใช้วิทยุกระจายเสียงของกรมโฆษณาการ เผยแพร่รายการสนทนาระหว่างนายมั่น ชูชาติ กับ นายคง รักไทย โดยในตอนหนึ่งได้มีการนำเสนอความสำคัญของการเคารพธงชาติและนัดหมายให้ประชาชนคนไทยทุกคนยืนตรงเคารพธงชาติในวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๔๘๕ ใจความบทสนทนามีอยู่ว่า

“เวลา ๘.๐๐ น. นับตั้งแต่เช้าวันพรุ่งนี้เป็นต้นไปผู้ที่มีเครื่องรับวิทยุ ก็ขอได้โปรดเปิดไห้ดัง ๆ ด้วย เพื่อเพื่อนบ้านใกล้เรือนเคียง และคนสัญจรไปมาจะได้ยินทั่ว ๆ กัน …สิ่งแรกฉันอยากขอให้ยุวชนช่วยฉันให้พร้อมเพรียง เมื่อเวลาประกาศไห้เคารพธงชาติให้ทำทุกคนเป็นการเคารพชาติที่มีคุณแก่เรา และให้บอกคนในบ้านทุกคนทำการเคารพด้วยบอกว่าธงชาติยังอยู่ชักขึ้นแล้ว เอกราชของไทยยังบุญมั่นขวัญยืนดี เราต้องพร้อมใจกันทำการเคารพทั่วทั้งชาติ และในเวลาเดียวกันแหละฉันเชื่อมั่นว่าการเคารพธงชาติคราวหน้านี้จะสำเร็จได้ด้วยความรักชาติของยุวชนเป็นสำคัญ ทำตามนี้เรียกว่ายุวชนสร้างชาติ”

จากรายการวิทยุ “การสนทนาระหว่างนายมั่น ชูชาติ กับ นายคง” รักไทย นี้เอง ที่ส่งผลให้คนไทยเคารพธงชาติในเวลา ๘.๐๐ น. และ ๑๘.๐๐ น. มาจนถึงทุกวันนี้

แถมเกร็ดความรู้ให้อีกนิด ในสมัยจอมพล ป. เป็นนายกรัฐมนตรี เคยมีประกาศเปลี่ยนการเคารพธงชาติตอนเช้าจากเวลา ๘.๐๐ น. เป็น ๗.๐๐ น. โดยให้เริ่มตั้งแต่วันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๖ ก่อนที่จะมีการแก้ไขกลับไปเคารพธงชาติตอนเช้าในเวลา ๘.๐๐ อีกครั้งหนึ่งในวันที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๘ สรุปว่าประชาชนคนไทยเคยเคารพธงชาติในเวลา ๗.๐๐ น. เป็นเวลา ๑ ปี ๑ เดือนด้วยกัน

########

ติดตามเรื่องราวสนุก ๆ และสาระน่ารู้ของ Typeไทย ได้ที่:

https://www.facebook.com/TypeThaiByTheBarn/

https://www.youtube.com/TypeThaiByTheBarn