คนไทยอยู่คู่กับการ “สาบาน” มาตั้งแต่อดีตกาล การสาบานเป็นการกล่าวคำปฏิญาณโดยอ้างสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นพยาน และมีการกำหนดบทลงโทษให้กับตัวเองหากผิดคำสาบานหรือคำปฏิญาณที่ได้ให้ไว้ อาทิ ขอให้ท้องเสีย ขอให้ผีหักคอ ขอให้ฟ้าผ่าตาย ขอให้ไม่ได้ผุดได้เกิด ขอให้ตายด้วยคมหอกคมดาบ ขอให้ตายวันตายพรุ่ง เป็นต้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความหนักเบาของเรื่องที่สาบานไว้

การสาบานมักกระทำต่อหน้าสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น ศาลพระภูมิ ต้นไม้ หรือกล่าวต่อฟ้า ต่อดิน ต่อแม่น้ำ ก็ได้เช่นกัน เพราะเชื่อว่ามีเทพเทวดาดูแลสิ่งเหล่านั้นอยู่เช่นกัน หากจะให้ครบสูตรการสาบานจะต้องดื่มน้ำพระพุทธมนต์ น้ำเทพมนตร์ หรือ สุราผสมเลือดที่ผู้ร่วมกล่าวคำปฏิญาณกรีดให้หยดลงไปด้วย

“ขอให้ฟ้าผ่า” เป็นหนึ่งในบทลงโทษยอดนิยมหากผิดคำสาบาน ลองมาพิจารณากันดีกว่าว่า ทำไมคนทั่วไปจึงเลือกบทลงโทษนี้

เหตุผลที่ ๑ เพราะเชื่อว่า ฟ้าผ่า เท่ากับ เทพเทวดาบนฟ้าลงโทษ และเทพเทวดาจะไม่ลงโทษใครมั่วซั่ว หากถูกฟ้าผ่าจริงแปลว่าคน ๆ ไม่รักษาคำพูดที่สาบานไว้ หรือสาบานในสิ่งที่ไม่เป็นความจริง

เหตุผลที่ ๒ สำหรับคนที่อาจจะไม่เชื่อเรื่องเทพเทวดา ก็อาจจะพิจารณาว่า ธรรมชาติลงโทษ เพราะ คนที่จะโดนฟ้าผ่าได้นั้น ต้องซวยจริง ๆ มีโอกาสน้อยมากที่ใครจะถูกฟ้าผ่า ดังนั้นคนที่ถูกฟ้าผ่าคือคนที่ผิดคำสาบานอย่างแน่นอน แต่ในทางกลับกันในเมื่อโอกาสถูกฟ้าผ่าน้อยขนาดนี้ ก็เป็นที่มาของเหตุผลที่สาม

เหตุผลที่ ๓ เพราะเชื่อว่าโอกาสน้อยที่จะโดนฟ้าผ่า ก็เลยสาบานไปอย่างนั้นเอง ใครให้สาบานอะไรก็จะสาบานว่า หากผิดคำสาบานจะถูกฟ้าผ่า ในใจก็คิดไปไม่กลัวหรอกเพราะโอกาสน้อยมาก ๆ

ไม่ว่าใครจะสาบานให้ถูกฟ้าผ่าด้วยเหตุผลกลใดก็ตาม ลองมาพิจารณาว่า โอกาสที่เราจะถูกฟ้าผ่ามีมากน้อยแค่ไหน จากข้อมูลการเฝ้าระวังการบาดเจ็บรุนแรงจากการถูกฟ้าผ่า โดยสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค พอจะสรุปจากตัวเลขที่เก็บรวบรวมได้ว่า สำหรับประเทศไทยนั้น ในแต่ละปีจะมีผู้บาดเจ็บจากการถูกฟ้าผ่า ประมาณ ๓๐ คน และมีผู้เสียชีวิตเฉลี่ยปีละ ๘ คน ตัวเลขนี้เฉพาะที่มีข้อมูลเท่านั้นนะ ส่วนที่ไม่มีข้อมูลเพราะไม่ได้รับการแจ้งก็มีอีกเป็นจำนวนไม่น้อย

สำหรับใครที่สาบานให้ฟ้าผ่าไว้ช่วงเวลา ๑๔.๐๐ น. – ๑๘.๐๐ น. คือช่วงเวลาที่มีโอกาสถูกฟ้าผ่ามากที่สุด ส่วนเดือนที่ฟ้าผ่าโดนคนมากที่สุดคือเดือนพฤษภาคม รองลงมาคือ เมษายน และมิถุนายน อาชีพที่แนะนำเลยว่าไม่ควรสาบานให้ถูกฟ้าผ่าคือ เกษตรกร แรงงาน ที่ทำงานกลางแจ้ง เพราะอาชีพเหล่านี้มีโอกาสถูกฟ้าผ่าเป็นอันดับต้น ๆ รองลงมาคือ เด็กและเยาวชนที่ชอบออกไปเล่นน้ำฝนกลางแจ้ง ส่วนสถานที่ที่มีโอกาสถูกฟ้าผ่ามากที่สุดคือ ไร่ นา สวน ทุ่งกว้าง

อย่างไรก็ตามแม้โอกาสจะถูกฟ้าผ่ามีน้อย แต่ไม่ว่าใครก็ตามสาบานอะไรไว้ ก็ควรที่จะรักษาสัตย์หรือคำพูด มิฉะนั้นถึงฟ้าจะไม่เล่นงาน แต่อาจเจอคนด้วยกันนี่แหละเล่นงานได้มี เปรี้ยง! เปรี้ยง! เหมือนกัน