กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง “ฮีโร่รถเร่” ยามวิกฤต
“เมื่อวันที่ภาครัฐสั่งปิดห้าง แม้จะยังเปิดซุปเปอร์มาร์เก็ต แต่ถ้าคนแห่ไปซื้อของก็เสี่ยงติดโรคอยู่ดี เราจึงคิดว่าภายใต้สถานการณ์พิเศษแบบนี้ ได้เวลาของรถเร่แล้วที่จะเข้ามาช่วยเติมเสบียงให้กับชุมชนที่ไม่สามารถออกไปซื้อของสดได้ จึงเป็นที่มาของโครงการโควิดดิลิเวอรี่ซัพพอร์ท หรือ กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง”
คุณไปท์ ธัชวัสส์ นภารัตน์
ฝ่ายพัฒนาธุรกิจ ตลาดสี่มุมเมือง
“รถเร่” หรือที่หลายคนเรียกว่า “รถพุ่มพวง” คือยานพาหนะที่นำสินอุปโภคบริโภคในชีวิตประจำวันส่งตรงไปขายถึงหน้าบ้าน โดยที่ลูกค้าไม่ต้องออกไปตลาดหรือซุปเปอร์มาร์เก็ต รถเร่อยู่คู่คนไทยมาอย่างยาวนานตั้งแต่อดีตจนกระทั่งการเติบโตของร้านสะดวกซื้อ ตลาดนัด และกำลังซื้อของคนที่สูงขึ้น ส่งผลให้คนไทยโดยเฉพาะคนเมืองเลือกที่จะไปสนุกกับการซื้อของนอกบ้านมากกว่ารอรถเร่
แม้ว่าภาพลักษณ์ของรถเร่ในปัจจุบัน กลายเป็นแหล่งจับจ่ายสำหรับคนที่มีรายได้น้อย ร้านค้าสำหรับแคมป์คนงาน หรือผู้คนในชุมชนแออัด ความต้องการที่ดูเหมือนจะลดลงส่งผลให้จำนวนรถเร่มีจำนวนน้อยลดลงไปเรื่อย ๆ จนอาจจะกลายเป็นสิ่งไม่จำเป็นในอนาคตอีกไม่นาน จนกระทั่งเกิดวิกฤติโรคระบาดที่คนต้องอยู่กับบ้าน ดูเหมือนว่า “รถเร่” จะกลับมาเป็นทางออกในสถานการณ์วิกฤติได้อย่างน่าสนใจ
“กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง” หรือ “โควิดดิลิเวอร์รี่ซัพพอร์ท” โครงการสุดเจ๋งจากตลาดสี่มุมเมืองที่ทำร่วมกับกลุ่มรถเร่กว่า ๘๐๐ คัน เกิดจากความคิดของคนรุ่นใหม่และวิสัยทัศน์ของผู้บริหารตลาดที่นำเอาจุดเด่นของรถเร่มาช่วยแก้ไขสถานการณ์ที่คนไทยจำเป็นต้องอยู่กับบ้านเพื่อหยุดโรคระบาด
Typeไทย ได้มีโอกาสพูดคุยกับ “ไปท์” ธัชวัสส์ นภารัตน์ พนักงานพัฒนาธุรกิจ สายงานสำนักกรรมการผู้จัดการ ตลาดสี่มุมเมือง เจ้าของไอเดีย “โควิดดิลิเวอร์รี่ซัพพอร์ต” หรือ “กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง” โครงการที่รถเร่กลายมาเป็นฮีโร่ในช่วงกักตัวอยู่บ้านของคนกรุงเทพฯ
“คือเราคิดว่าทุกคนต้องการข้อมูลข่าวสารครับ ในช่วงเวลาที่ออกจากบ้านลำบาก ไม่กล้าไปซุปเปอร์มาร์เก็ตเพราะกลัวติดโรค พอดีกับผมกำลังทำข้อมูลรถเร่ตลาดสี่มุมเมืองอยู่ พอได้ลองเก็บข้อมูล กางแผนที่ดิจิทัลแล้วปักหมุดดูก็พบว่า รถเร่ตลาดสี่มุมเมืองวิ่งไปทั่วกรุงเทพฯ เลย ก็เลยเกิดความคิดว่าคงจะดีไม่น้อยสำรับคนที่ไม่สามารถออกไปซื้อของสดได้รู้ว่ามีรถเร่มาขายถึงหน้าบ้านวันไหนเวลาไหนบ้าง ซึ่งทางผู้บริหารตลาดเองก็เห็นด้วยและสนับสนุนให้ทำโครงการนี้เต็มที่”
สำหรับตลาดแล้ว ผู้ประกอบการรถเร่คือหนึ่งในกลุ่มลูกค้าผู้มีพระคุณของตลาด เมื่อปลายปีที่แล้วคุณไปท์ได้เริ่มเก็บข้อมูลเส้นทางรถเร่ที่เข้ามาซื้อของจากตลาดสี่มุมเมืองอย่างจริงจังแล้วพล็อตลงบนกูเกิลแมพ จนพบข้อมูลที่น่าสนใจว่า รถเร่ที่รับของจากตลาดสี่มุมเมืองนั้นวิ่งออกไปหาลูกค้าทั่วทุกซอกมุมของกรุงเทพฯ พอเกิดวิกฤติโรคระบาดจนกระทั่งมีการสั่งปิดห้างสรรพสินค้า คุณไปท์จึงคิดขึ้นมาได้ว่า หากเผยแพร่ข้อมูลเส้นทางรถเร่ให้กับประชาชนได้ก็น่าจะเป็นประโยชน์กับทุกคนในช่วงเวลานี้
ในช่วงแรกของการระดมความคิดทีมงานของคุณไปท์ได้ร่วมกันตั้งชื่อโปรเจ็คว่า “กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง” แต่หลังจากคุยกันหลาย ๆ ฝ่ายจึงได้สรุปเป็นชื่อโครงการว่า “โควิดดิลิเวอร์รี่ซัพพอร์ต” เพราะไม่เพียงแค่การให้ข้อมูลเส้นทางรถเร่ จุดจอดรถเร่ และเวลาทำการเท่านั้น แต่ยังเปิดโอกาสให้ ผู้คนที่เข้าไม่ถึงสินค้าอุปโภคบริโภคได้ติดต่อสอบถามมายังตลาดเพื่อให้รถเร่เข้าไปขายสินค้าได้อีกทางหนึ่งด้วย
“ถ้าพูดกันด้วยสายตาเรา ๆ หลายคนสามารถเข้าถึงการซื้อของออนไลน์ได้ไม่ยาก แต่ในสังคมของเรายังมีผู้เฒ่าผู้แก่ คนสูงอายุ คนที่ไม่สามารถสั่งซื้อของราคาสูง ๆ ซึ่งรถเร่ยังคงตอบโจทย์พวกเขาอยู่ ระบบที่เราทำขึ้นจึงเป็นการให้ข้อมูลกับทั้งผู้ซื้อและผู้ขาย ส่งรถเร่ไปในจุดบอดของการเข้าถึงสินค้าต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำ”
อย่างไรก็ตามการทำโปรเจ็คนี้ไม่ง่ายอย่างที่คิด สำหรับมุมมองของคนรุ่นใหม่อาจจะติดว่าติดจีพีเอส หรือใช้สมาร์ทโฟนแทรกกิ้งเรียลไทม์ ฯลฯ แต่หลังจากที่คุณไปท์ได้ลงไปสำรวจรถเร่ที่เข้ามาในตลาดสี่มุมเมืองแล้ว พบว่ากว่าครึ่งยังใช้โทรศัพท์ในระบบสองจี “ตอนที่ผมสำรวจผ่านไป ๓๐๐ คัน ครึ่งหนึ่งไม่ได้ใช้สมาร์ทโฟน บางคนยังใช้ซัมซุงฮีโร่อยู่เลย คือเขาใช้แค่รับสายและโทรออกเท่านั้นจริง ๆ จึงเป็นหน้าที่อย่างหนักของทีมในการสอบถาม สำรวจและเก็บข้อมูล เผื่อนำมามาร์คจุดลงบนแผนที่“
ไม่เพียงแต่เก็บข้อมูลเส้นทาง คุณไปท์ยังทำงานอย่างหนักในการทำความเข้าใจถึงความจำเป็นเร่งด่วนของโครงการนี้ให้กับผู้ประกอบการ และขอให้เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวอย่างหมายเลขโทรศัพท์และทะเบียนรถเพื่อเป็นประโยชน์กับลูกค้าที่ต้องการซื้อของ ให้สามารถติดต่อกับรถเร่ได้โดยตรง
ในเวลานี้มีข้อมูลรถเร่ในระบบโควิดดิลิเวอร์รี่ซัพพอร์ต แล้วกว่า ๒๐๐ คัน โดยคุณไปท์ตั้งเป้าไว้ในเฟสแรกจะเพิ่มข้อมูลรถเร่ในระบบให้ได้ไม่น้อยกว่า ๔๐๐ คัน โดยเร็วที่สุด ผู้สนใจสินค้าอาหารสดส่งตรงถึงบ้านสามารถตรวจสอบพิกัดรถเร่ใกล้บ้านได้จากที่นี่ http://tiny.cc/smmmobiletrucks
“รถเร่” ในสายตาคนรุ่นใหม่
สำหรับตลาดแล้วผู้ประกอบการ “รถเร่” คือหนึ่งในลูกค้าสำคัญ ซึ่งในสายตาของคนรุ่นใหม่ที่ทำงานในตลาดสี่มุมเมืองเห็นว่าคนเหล่านี้มีความเจ๋งอยู่ในตัวเอง โดยคุณไปท์เล่าว่า
“ผมเห็นพวกพี่ ๆ เขาเป็นเหมือนคนที่จบจบด็อกเตอร์มานะครับ เพราะเขาทำอาชีพนี้มาอย่างยาวนาน ตลาดสี่มุมเมืองมีอายุ ๓๗ ปี พี่รถเร่ที่ทำมายาวนานที่สุดจากที่สำรวจมาก็ยี่สิบกว่าปี พวกเขามีความเชี่ยวชาญในการขาย การเข้าถึงผู้คน พวกเขาไม่ใช่แรงงานแต่เป็นพ่อค้าที่ขยันทำมาหากิน”
สำหรับคนรุ่นใหม่ที่ได้ทำการสำรวจและศึกษาทำความเข้าใจ “รถเร่” อย่างใกล้ชิดมาแล้วนั้น มองว่ารถเร่เปรียบได้กับ ตลาดสดขนาดมินิที่สามารถเคลื่อนที่ไปยังพื้นที่หรือชุมชนต่าง ๆ ที่ต้องการสินค้าอาหารสด อาหารแห้ง เครื่องปรุง สามารถซื้อของไปประกอบอาหารได้ครบ แบ่งขายได้ในราคาจับต้องได้ และสิ่งที่เป็นเสน่ห์ของรถเร่คือ พวกเขามีวัฒนธรรมของตัวเอง เป็นซับคัลเจอร์อย่างหนึ่งในสังคมไทย
“อยากให้สังเกตครับ รถเร่ทุกวันนี้ไม่ใช่กระบะเก่า ๆ นะครับ เป็นรถปิกอัพรุ่นใหม่ ติดลำโพงดี ๆ มีลูกเล่นในการแต่งรถ มีกลุ่ม มีทีมของเขา มีลีลาการประกาศ การพากย์เสียง สำหรับหลาย ๆ คนอาจจะมองว่าเชย ๆ บ้าน ๆ แต่สำหรับพวกเขาก็เป็นความสุขในการทำงานอย่างหนึ่งครับ ที่สำคัญพวกเขาทำอาชีพสุจริต และนำสินค้าไปสู่กลุ่มคนที่อยู่ในซอกหลืบของสังคม ที่เขาอาจจะออกจากบ้านไปไหนไกลไม่ได้ ไม่สามารถเข้าถึงอินเตอร์เน็ต หรือใช้สมาร์ทโฟนไม่เป็น”
นอกจากตัวรถเองแล้วการมีเส้นทางประจำยังทำให้รถเร่กลายเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนอีกด้วย บ้างก็เป็นนาฬิกาปลุกของชุมชนในช่วงเช้า พอสาย ๆ บ่าย ๆ ก็เป็นจุดพบปะพูดคุยของแม่บ้านที่มาซื้อของเตรียมทำกับข้าว การพูดคุยทักทายการแบ่งขายของในราคาประหยัด การดูแลซึ่งกันและกันระหว่างรถเร่และลูกค้า ส่งผลให้เกิดความผูกพันเกื้อกูลกัน รถเร่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมในหลาย ๆ ชุมชนภายในเมืองใหญ่ เป็นความน่ารักที่หลายคนมองข้ามไป
และสิ่งที่ไปท์อยากสื่อสารแทนผู้ประกอบการรถเร่อีกอย่างคือ “เห็นของที่พวกพี่ ๆ เขาเอาไปขาย ไม่ใช่ของตกสเปคนะครับ เป็นของที่ส่งตรงมาจากเกษตรกร ของจากแหล่งเดียวกับที่ห้างนำไปขาย พี่ ๆ รถเร่ก็ซื้อไปขายกันวันต่อวัน มั่นใจความสะอาด สดใหม่ ของอาจจะมีฝุ่นดินเลยดูไม่สวย ไม่ฉ่ำ แต่มั่นใจว่าดีไม่ต่างจากซื้อห้างเลย”
ในช่วงเวลาวิกฤติ ที่ทุกคนจำเป็นต้องอยู่กับบ้าน หรือออกไปข้างนอกให้น้อยที่สุด ลองเปิดใจให้ “รถเร่” เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวัน อาจบางทีพวกเขาจะได้กลายมาเป็น “ฮีโร่” ของคุณก็ได้
ค้นหารถเร่ใกล้บ้านได้ที่ “โควิดดิลิเวอร์รี่ซัพพอร์ต” หรือ “กองทัพเสบียงสี่มุมเมือง” ได้ที่